Podniesienie zarzutu niegodności dziedziczenia w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku
Jeżeli w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku zostanie podniesiony zarzut niegodności dziedziczenia, sąd może zawiesić postępowanie spadkowe.
Zgodnie z art. 928 § 1 Kodeksu cywilnego, spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego, jeżeli:
1) dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;
2) podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;
3) umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego;
4) uporczywie uchylał się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową;
5) uporczywie uchylał się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka.
Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku jest postępowaniem nieprocesowym. Natomiast żądanie uznania spadkobiercy za niegodnego (art. 928 § 1 KC) sąd rozpoznaje w procesie (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 1967 r., sygn. III CZP 31/67). Jeżeli wniesiono pozew o uznanie spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia, wówczas podniesienie zarzutu niegodności w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku powinno stanowić przesłankę zawieszenia postępowania spadkowego na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 KPC (fakultatywną – sąd może zawiesić postępowanie z urzędu, ale nie musi tego czynić), gdyż od wyniku odrębnego postępowania o niegodność dziedziczenia zależy określenie w postanowieniu o stwierdzenie nabycia spadku kręgu spadkobierców dziedziczących po danym spadkodawcy (vide: Prawo spadkowe. Tom 10, System Prawa Prywatnego, red. prof. dr hab. Bogudar Kordasiewicz, CH Beck 2025, wyd. 4).